Deratyzacja, potocznie nazywana również odszczurzaniem, to wszelkiego rodzaju metody stosowane w celu pozbycia się z otoczenia niechcianych gryzoni, jakimi są najczęściej szczury i myszy. Te drobne ssaki nie tylko powodują wiele szkód w gospodarstwach domowych oraz zakładach pracy, ale przede wszystkim są nosicielami szkodliwych dla zdrowia człowieka chorób. Gryzonie, gdy pojawia się w danym obiekcie, stają się istną plagą. Nie tylko zjadają produkty spożywcze, ale także je zanieczyszczają, co czyni je niezdanymi do dalszej obróbki. Dodatkowo, ostrymi zębami niszczą również opakowania czy kable instalacji elektrycznej, przez co przynoszą ogromne straty.
Najskuteczniejszą oraz najczęściej stosowaną metodą eksterminacji gryzoni jest używanie specjalnie dobranych trucizn. Szczury są gryzoniami niezwykle inteligentnymi, na które trzeba stosować wyszukane metody. Właśnie dlatego, w ich przypadku, używa się różnych trutek działających na układ pokarmowy, nerwowy lub krwionośny tych szkodników. Niektóre z nich powodują natychmiastową śmierć gryzonia, inne działają dopiero po jakimś czasie. Wadą pierwszego rodzaju trucizn jest eliminowanie najsłabszych osobników oraz fakt, że pozostałe gryzonie zaczynają kojarzyć daną substancję z zagrożeniem. Natomiast słabym punktem tych drugich jest konieczność zjedzenia ich przez szczury bądź myszy kilkakrotnie.
Zwykle skuteczność środka użytego do deratyzacji zależy w dużej mierze od tego jakie substancje wabiące będzie zawierać. Najlepiej sprawdzają się takie, które myszy bądź szczury uznają za naturalny pokarm. Tego typu trucizny występują w różnej formie: pasty, granulatów, kremów lub pudrów, posiadają przy tym substancje, które wabią gryzonie.
W deratyzacji pomocne są również urządzenia mechaniczne, takie jak różnego rodzaju pułapki, potrzaski służące do uśmiercania bądź odławiania gryzoni. Jednym z mało docenianych sposobów jest system urządzeń, które nie pozwalają na wnikanie szczurów do wnętrza budynków przez kanalizację. Urządzenia, takie jak Ratlocki, w pełni zabezpieczają obiekty przed wnikaniem szczurów do wnętrza przez kanalizację i studzienki kanalizacyjne. Zwykle w przypadku odszczurzania koniecznie jest wprowadzenie kompleksowych działań wzajemnie uzupełniających się oraz monitorowanie populacji niewyeliminowanych w danym momencie szkodników.